Próchnica to skomplikowana choroba. Często nie boli a jej efekty widać dopiero po jakimś czasie. Czasami nawet dentystom wydaje się, że jest tylko powierzchowna a niestety ona niszczy ząb dużo głębiej. Próchnica, z którą pacjenci najczęściej sami się zgłaszają, to tzw. próchnica w bruzdach czyli od góry zęba. Pacjent jest w stanie sam ją zauważyć jako czarne kropki lub kreski na zębach. Często wygląda ona mniej więcej tak jak na obrazku poniżej.
Próchnica w badaniu wewnątrzustnym
Próchnica w badaniu diagnocamem
Niestety najgroźniejsza próchnica występuje na stykach zębów i często jest trudna do zauważenia. Czasami ząb jest troszkę ciemniejszy w tym miejscu ale czasami jest zupełnie jasny i nawet dentysta może taki ubytek przeoczyć. Zależy to oczywiście od stopnia zaawansowania próchnicy. W początkowej fazie ząb jest cały, jedynie troszkę inaczej przechodzi przez niego światło bo szkliwo jest już zmienione próchnicowo i lekko zdemineralizowane. Jeśli taka próchnica sięgnie do kolejnej warstwy zęba czyli do zębiny, pacjent może mieć już jakieś dolegliwości typu wrażliwość na zimno lub słodkie. Czasami na tym etapie zaczyna nam haczyć nitka lub krwawić dziąsło w tym miejscu. Zdarza się też, że pacjent długo nie pojawia się u dentysty, nic go nie boli aż pewnego dnia ząb się ukruszy ponieważ pod spodem tkanki były już zniszczone przez próchnicę i wystarczył mocniejszy kęs żeby się połamały.
Próchnica na powierzchniach stycznych jest jedna z najpodstępniejszych i trudnych do zauważenia. Dlatego dentysta często musi posłużyć się dodatkowymi badaniami żeby móc zdiagnozować takie ognisko próchnicy. Może to zaoszczędzić pacjentowi wielu kłopotów.
Zanim jednak powiemy jakie są nowoczesne sposoby wykrywania próchnicy na punktach stycznych to zastanówmy się czemu tak często w tych miejscach powstaje próchnica?
Dlaczego mamy próchnice między zębami?
Niestety ale myjąc zęby zwykłą szczoteczka nie doczyszczamy przestrzeni między zębami. Nawet najlepsze szczoteczki nie zastąpią nitki dentystycznej, irygatora lub szczoteczki międzyzębowej, które są w stanie dotrzeć i doczyścić zakamarki między zębami. Dodatkowo czasami stare wypełnienia, które nie mają dobrych styków z sąsiednimi zębami powodują, że zalega nam więcej jedzenia i resztek. Takie miejsca niestety szybko się rozszczelniają a pacjent ciągle walczy z usunięciem resztek jedzenia.
Nowoczesne metody wykonywania wypełnień zapobiegają powstawaniu takich słabych punktów stycznych ale nie wszyscy dentyści stosują najnowszy sprzęt do wykonywania wypełnień. Warto zgłosić się do nowoczesnego gabinetu w celu poprawy takiego wypełnienia. Będzie to dużo zdrowsze dla zębów, dziąseł i pacjenta.
Natomiast aby uniknąć nowych ubytków na stykach zębów konieczne jest dodatkowa dbałość o te miejsca – przy pomocy nitki lub innych akcesoriów.
Obok dla przypomnienia prawidłowy sposób nitkowania oraz prezentacja szczoteczki międzyzębowej i nitki na trzymadełku. Są to ogólnodostępne i tanie akcesoria, które warto wypróbować jeśli nitkowanie jest dla nas uciążliwe.
Jak wykryć próchnice na stykach zębów?
Wróćmy teraz do tematu wczesnego wykrywania zmian próchnicowych na stykach. Załóżmy, że nic nas nie boli i zgłaszamy się do dentysty na przegląd. W najlepszym przypadku dentysta obejrzy nasze zęby w lusterku swoim okiem ale również zrobi zdjęcia fotograficzne wewnątrzustne – zadziwiające jak często ostre światło lampy błyskowej potrafi dobrze uwidocznić podejrzane miejsca na stykach zębów. Poniżej przykład zęba który w normalnym badaniu z lusterkiem i zgłębnikiem wydawał się zdrowy.
W miejscu zaznaczonym strzałką inaczej przechodzi światło
Czasami jednak zdjęcia fotograficzne to za mało i ząb dalej wygląda na zdrowego a na zdjęciu rtg widzimy że głęboko między zębami jest ubytek, tak jak widać to na tym zdjęciu rtg. Dlatego zawsze raz na 2-5 lat warto zrobić zdjęcie rentgenowskiego w celu wykluczenia takich ukrytych próchnic a także sprawdzeniu czy starsze wypełnienia są szczelne. Próchnica pod starszym wypełnieniem również jest ciężka do zobaczenia gołym okiem ale krawędź wypełnienia na dole zęba to najtrudniejsze i najszybciej rozszczelniające się miejsce w wypełnieniu – aby ocenić jego stan musimy się posiłkować zdjęciami rentgenowskimi.
Głęboka próchnica na styku zębów
Bardzo nieszczelne wypełnienia
Czasami jednak aby niepotrzebnie nie naświetlać pacjenta ponieważ przykładowo miał niedawno wykonane sporo zdjęć rtg z innych powodów lub jest kobietą w ciąży/dzieckiem, mamy również najnowocześniejszy sposób oceny próchnicy na powierzchniach stycznych zębów – jest to kamera Diagnocam. Korzysta ona z technologii DIFOTI czyli podświetla ząb światłem lasera i pokazuje nam na ekranie czarno biały obraz. Jest bardzo uniwersalna gdyż umożliwia wykrycie próchnicy na powierzchniach zgryzowych i stycznych oraz wokół wypełnień a także patologicznych pęknięć w obrębie szkliwa. Jest to bardzo czułe badanie i wykrywa bardzo wczesną próchnicę, dosłownie zauważa pierwsze plamki na szkliwie.
Strzałki wskazują czarne plamy – jest to zdemineralizowane szkliwo czyli początek próchnicy na powierzchniach stycznych zęba.
Diagnocam umożliwia nam zrobienie zdjęcia do dokumentacji. Możemy wkroczyć z leczeniem od razu lub kontrolować ząb i wykonać nowe zdjęcie np. za 3 miesiące po kuracji fluorem (czasami takie małe zmiany potrafią się zatrzymać lub wręcz zniknąć).
To badanie jest bardzo dobrze tolerowane przez małe dzieci, u których trudno czasem ze współpracą przy wykonaniu małego zdjęcia rentgenowskiego. Kamerka ma miękkie gumowe wąsy, które obejmują ząb a lekarz delikatnie przesuwa kamerę wzdłuż zębów. Poniżej zdjęcia z badania kamerą Diagnocam u dziecka:
Wcześnie wykryta próchnica = mały problem
Warto pojawiać się regularnie u dentysty. Dzięki nowoczesnym technologiom możemy zaoszczędzić sobie wielu nieprzyjemności w przyszłości. Wcześnie wykryta próchnica na styku zęba jest łatwa do wyleczenia i wykonując małe wypełnienie nie osłabiamy bardzo zęba. Natomiast jeśli pozostawimy taki ubytek bez leczenia lub obserwacji, ząb bardzo często się łamie w nieprzewidywalny sposób i czasami wymaga nawet odbudowy nakładem protetycznym lub koroną porcelanową – co jest dużo bardziej skomplikowanym leczeniem i skraca czas życia zęba. Więcej o “cyklu życia zęba” oraz o odbudowach protetycznych napiszemy w kolejnych artykułach.
